شبهه 187

پرسش : برهان و فلسفه مرگ و حیات انسان چیست؟ چرا انسان به دنیا بیاید و زجر بکشد وعبادت کند وآخر هم بمیرد و بپوسد و اگر عبادت واطاعت خدا نکند جهنم می‎رود؟ 

 اصل پرسش در مورد فلسفه، یا بهتر بگوییم حکمت «مرگ و حیات»، نه تنها خوب است، بلکه پرسش ذهن هر انسان عاقلی هست و باید باشد؛ تا در آن تفکر کند، حقایق را بشناسد، و بر اساس این دانش راه یابد.

اما در ادامه، پرسش مبتنی بر قضاوت‌های قطعی ولی غلط بنا شده است [انسان به دنیا بیاید و زجر بکشد وعبادت کند وآخر هم بمیرد و بپوسد و به جهنم برود]؛ چرا که انسان به دنیا نیامده تا زجر بکشد، و این زجر را خودش بر خودش تحمیل کرده است، بلکه به دنیا آمده تا "زحمت" بکشد، تلاش کند و رشد نماید؛ تفاوت بسیاری بین "تلاش و زحمت"، با "زجر" وجود دارد و آن چه برای انسان زجرآور است، حرکت بی‌هدف، در جهت خطا (گمراهی) و در مسیر ناهموار است، نه در صراط مستقیم، جاده‌ای روشن و با هدفی معلوم.

 مضافاً بر این که "انسان هرگز نمی‌میرد و نمی‌پوسد"، بلکه مانند گذر از دوران جنینی، نوزادی، کودکی، نوجوانی، جوانی و ...؛ از "مرگ" نیز گذر می‌کند و به راهش ادامه می‌دهد.

مرگ:

بنابراین، انسان هرگز به معنای نیست شدن نمی‌میرد، بلکه فقط روحش از بدنش مفارقت می‌کند و این بدن خاکی است که می‌پوسد، نه انسان. ده سال پیش ما، پنج سال پیش ما، پنج دقیقه‌ی پیش ما، حتی لحظاتی که جملات قبلی را می‌خواندید، مُرد و بازگشتی هم نیست؛ اما الحمدلله هستیم و با گذر از گذشته، به سوی آینده در حرکتیم.

در قرآن کریم نیز چه برای اهل بهشت و چه برای اهل جهنم، تصریح شده که انسان‌ها هرگز به معنای فنا شدن و به عدم رفتن، نمی‌میرند و نمی‌پوسند:

در مورد اهل بهشت فرمود:

« لَا یَذُوقُونَ فِیهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَى وَوَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ » (الدخان، 56)

ترجمه: در آنجا جز مرگ نخستین مرگ نخواهند چشید و [خدا] آنها را از عذاب دوزخ نگاه مى‌دارد.

و در مورد اهل جهنم فرمود:

« الَّذِی یَصْلَى النَّارَ الْکُبْرَى * ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَلَا یَحْیَى » (الأعلی، 12 و 13)

ترجمه: آنگاه نه در آن مى‌میرد و نه زندگانى مى‌یابد * همان کس که در آتشى بزرگ در آید.

مرگ "چشیدنی" است، پس لابد انسان هست که آن را می‌چشد. « کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَیْنَا تُرْجَعُونَ - هر نفسى چشنده مرگ است آنگاه به سوى ما بازگردانیده خواهید شد / العنکبوت، 57».

حکمت حیات و مرگ:

این قبیل پرسش‌ها را باید از خداوند متعال جویا شد و سپس به پاسخ او توجه نمود. مگر انسان خودش می‌تواند بفهمد که از کجا آمده و چرا؟ و به کجا می‌رود و چرا؟ و در طی مسیر حرکت، چه باید بکند و چرا؟!