شبهه 197

برخی که از روی تنبلی نماز نمی‌خوانند، به امید این که شاید حضرت توجهی کند و آنها واجبات را انجام دهند در مجالس عزاداری شرکت می‌کنند. آیا واقعاً مؤثر است؟ 

پاسخ : موضوع را از زوایای گوناگون باید مورد توجه قرار داد، از جمله:

الف – تمامی انبیا و اوصیای الهی برای این گسیل شدند که مردم با توجه به آنها و سپس فهم دعوت‌شان متوجه و متذکر "توحید و معاد" شوند و با نگاه بصیرانه به مخالفان و دشمنان‌شان، به اهداف پلید و اخلاق رذیلانه‌ی آنها پی‌ببرند، و در نتیجه با اطاعت و تبعیت از انبیا و اوصیای الهی، در صراط مستقیم قرار گیرند و به رشد، کمال، قرب و فلاح دنیوی و اخروی برسند.

بنابراین، اثر مثبت شرکت در مجالس عزاداری یا ...، در تذکر، بیداری، هوشیاری و هدایت، نه تنها عجیب و بعید نمی‌باشد، بلکه انتظاری جز این نمی‌رود و اساساً هدف از شرکت نیز باید همین "معرفت، محبت، مودت و قرب بیشتر به خداوند متعال" باشد.

ب – دعوت انبیا و اولیای الهی، به جز این نبوده و تمامی زحمات، مشقات، مصیبت‌ها و زجرهایی که پیامبر اکرم و امامان صلوات الله علیهم اجمعین متحمل شدند، برای همین تذکر، توجه، بیداری، هوشیاری، بصیرت و هدایت مردمان بوده است. پس نه تنها تعجبی نیست اگر شرکت در مراسم‌های مذهبی، سبب آگاهی، هوشیاری و هدایت گردد، بلکه انتظار این است که هر شرکت کننده‌ای، در هر سطحی که هست، بهره‌ی خود را ببرد و بیشتر رشد نماید.

ج – اما حتی حاضر شدن در مجلس و مقابل شخص شریف آنان نیز بدون توجه و گوش فرا دادن به دعوت و پیام آنها و سپس تأمل، تعقل، تفکر، تدبر و تلاش برای اصلاح خود، نه تنها هیچ اثر مثبتی ندارد، بلکه ممکن است آثار منفی نیز داشته باشد، یعنی شخص حاضر و شنونده، به کفر لجوجانه بیفتد و به غیر از انکار، دشمنی هم بنماید. لذا خداوند سبحان فرمود:

« وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا یَسْمَعُونَ * إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لَا یَعْقِلُونَ » (الأنفال، 21 و 22)

ترجمه: و مانند کسانى مباشید که گفتند شنیدیم در حالى که نمى‌شنیدند * قطعا بدترین جنبندگان نزد خدا کران و لالانى‏ اند که نمى‌اندیشند.

نکته‌ی مهم:

●- تمامی اهل مدینه و مکه، که اهل نماز و حج بودند و بسیار هم امام حسین علیه السلام را دوست داشتند، پیام ایشان را شنیدند و محل نگذاشتند، به راه افتادن ایشان را دیدند و همراه و تابع نشدند. وگرنه ورود ایشان به کوفه، مانند "فتح مکه"، بدون خونریزی انجام می‌شد، یزید هم ساقط می‌گردید، نه این که اصلاً به کوفه نرسند و در کربلا، ترور و قتل عام شوند.

  

●- تمامی کوفیان دعوت کننده و خائن، و شامیان طرفدار اسلام معاویه‌ای و یزیدی، در کربلا، هم شخص شریف امام حسین علیه السلام را دیدند و هم دعوت‌ها، تذکرات و پیام‌های ایشان را مستقیم از خودشان شنیدند، اما نه تنها هیچ اثر مثبتی بر آنها نگذاشت، بلکه در لجاجت، حسادت و دشمنی‌شان افزود! چرا که نخواستند پیام و دعوت را درست بشنوند، حقایق و واقعیات را با چشم بصیرت ببینند و با عقل بشناسند و با قلب فهم کنند؛ لذا این دیدارها و ارتباطات، جز بر خسران‌شان نیفزود.

« وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ » (الأعراف، 179)

ترجمه: و در حقیقت بسیارى از جنیان و آدمیان را براى دوزخ آفریده‌ایم [چرا که] دل‌هایى دارند که با آن [حقایق را] دریافت نمى‌کنند و چشمانى دارند که با آنها نمى‌‏بینند و گوش‌هایى دارند که با آنها نمى‌‏شنوند! آنان همانند چهارپایان بلکه گمراه‏‌ترند [آرى] آنها همان غافل‏ماندگانند!

د – وقتی معصوم می‌فرماید: حتی زیادی نماز خواندن نیز ملاک ایمان و تقوا نمی‌باشد، چرا که چه بسا عده‌ای از روی عادت نماز بخوانند؛ بدیهی است که شرکت در مجالس عزاداری و حتی روزه گرفتن (که برخی روزه می‌گیرند، ولی نماز نمی‌خوانند) نیز می‌تواند از روی عادت و حتی خرافات باشد؛ پس نه تنها اثر مثبتی نمی‌گذارد، بلکه اثر منفی هم می‌گذارد.

آثار اعمال:

تمامی اعمال یک شخص به یک دیگر مرتبط هستند و هم چنین تمامی اعمال همه انسان‌ها در یک دیگر تأثیرگذار می‌باشند و بالاتر آن که اعمال بر آیندگان تأثیرگذار است، چنان که اعمال گذشتگان امروزه تأثیر مشابه و چه بسا بیشتری دارد؛ که کربلا و عاشورا و نهضت سیدالشهداء، امام حسین علیه السلام، از جمله نمونه‌های بارز آن می‌باشد.

پس، "لقمه" در نماز و آثارش تأثیر می‌گذارد – نماز در شناخت، محبت و مودت تأثیر دارد – محبت و مودت اهل بیت علیهم السلام نیز [اگر همراه با صداقت، شعور و اخلاص باشد]، حتماً در شناخت و معرفت و نیز محبت به خداوند متعال و بندگی او تأثیر مستقیم و به سزایی دارد، تا جایی که اجر و نتیجه‌ی تمام رسالت را در "مودت اهل بیت علیهم السلام" بیان نمود و همین مهم را از همگان مطالبه نمود، چرا که این مودت، سبب هدایت پذیری و حرکت در صراط مستقیم می‌گردد:

« ذَلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ » (الشّوری، 23)

ترجمه: این همان [پاداشى] است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏ اند [بدان] مژده داده است بگو به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نیستم مگر دوستى در باره خویشاوندان و هر کس نیکى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد] براى او در ثواب آن خواهیم افزود قطعا خدا آمرزنده و قدرشناس است.

نتیجه:

بنابراین، توجه، معرفت، محبت و مودت به اهل بیت علیهم السلام، در نماز و سایر عبادات، دور شدن از گناهان، مداوای بیماری‌هایی چون تنبلی یا خرافه و ... تأثیر مستقیم دارد، چنان که می‌دانیم اصل اساسی دین، همان "ولایت" می‌باشد و هدایت نیز به جز پیروی و تبعیت از "هادیان الهی" (پیامبراکرم و اهل بیت علیهم السلام)، ممکن نیست.

و هم چنین توجه و انجام عبادات فردی و اجتماعی، و از جمله نماز، در معرفت و محبت عمیق‌تر و بیشتر به فرستادگان و محبین او اثر مستقیم دارد؛ منتهی تمامی این آثار و کمّ و کیف آنها، بستگی به شخص و چگونگی اهداف، اندیشه‌ها، مقاصد، افکار و اعمال او دارد.

●- در یک صحنه‌ی واحد و مهشود همگان (مانند کربلا)، بزرگان نمازگزاری، بی‌وفایی و حتی خیانت کردند – اما اشخاصی از سرشناسان و تأثیرگذاران جبهه‌ی مقابل [مانند: حرّ، پسرانش و ...] با مشاهده‌ی حق و شنیدن دعوت حق، و نیز شناخت باطل و دعوتش، به سوی امام برگشتند، متوجه آخرت شدند، قصد قرب خداوند را نمودند و به شهادت نیز رسیدند.

●- زایر کربلای معلا یا سایر حرم‌های شریف، شرکت کنندگان در مراسم مولودی یا عزا، نمازگزاران، قاریان قرآن کریم ... و یا تنبل‌هایی که گاهی به واسطه‌ای چون ایام و مجالس متوجه می‌شوند نیز مستثنا از قواعد کلی نمی‌باشند.

●- بدیهی است که آدم تنبل، اگر بی‌فکر، بی‌بصیرت و بی‌توجه نیز بود، خود امام حسین علیه السلام را ببیند نیز اثری در او نمی‌گذارد، چه رسد به شرکت در مراسم عزاداری‌ ایشان – اما کسی که اندک توجه و تفکری داشته باشد، با یک اشاره متحول می‌گردد. او می‌شنود که فرمودند: «شفاعت ما به کسانی که نماز را سبک می‌شمرند، نمی‌رسد».

بنابراین، توجه و نظر لطف امامان علیهم السلام، همیشه متوجه همگان می‌باشد، به ویژه اگر کسی میهمان آنان شود، قدمی بردارد، حضوری یابد، اندک اندوه یا تأثری در دلش ایجاد شود، اشکی بریزد و ...؛ اما فایده بردن از توجه آنان، به شخص بر می‌گردد.

●- آیا هیچ پیامبر یا امامی، بیش از خداوند متعال، به بندگان خدا توجه، محبت، لطف و رحمت دارد؟ اما بسیاری در عین حال که خود را مشمول این رحمت می‌بینند، ناشکری می‌کنند و در نتیجه گمراه و گمراه‌تر گردیده و هلاک و عذاب دچار می‌گردند.

●- پس ای کاش، که تمامی سوگواران، از اهل نماز و قرآن، تا خدایی ناکرده تنبل به نماز، یا حتی مبتلایان به گناهان دیگر، از این فرصت و امکان، بهره‌ی مناسب و ماندگار ببرند. انشاء الله

www.x-shobhe.com